Na 1975, e Seccion di Reforestacion di Servicio Veterinario a muda di e cunucu Santa Rosa na Wayaca pa su localidad actual na Piedra Plat. E tempo ey, e seccion a traha fahanan pa controla erosion ariba ceru y damnan pa tene awa den rooi rond di MiraLaMar, Parke Nacional Arikok. E fahanan e seccion a usa pa planta mata den bari na 15 m di otro.
Regularmente trucknan di awa te dos aña despues a muha nan. Un percentaha chikito di nan a bira palonan grandi di cual, e Kwihi tabata esun cu a resalta. No ta nada straño si hende sa cu Kwihi ta un mata cu por crece ariba tera pober. Desde prome di Januari 1976, e seccion a bira Departamento di Agricultura, Cria y Pesca (DLVV) cu e responsablidad di sostene y di promociona e Sector Primario di Aruba. Alavez, e Departamento, conoci awe como Santa Rosa, a sigui promove plantacion di mata local pa jardin di cas y area publico. Eventualmente Gobierno mediante e Departamento, a boga pa instalacion di e parke cu a logra bira un realidad na 2000.
Proposito y beneficionan di reforestacion:
Durante e existencia di e departamento, e initiativanan pa reforesta a sigui surgi, pero lamentablemente, ningun no a resulta den un bosque tropico. Actualmente tin un interes grandi cu a surgi for di nos communidad y DLVV Santa Rosa, ta conseha y coopera cu initiativanan particular cu ta peticiona, pa DLVV Santa Rosa por comparti e lista di matanan apto pa wordo planta y incorpora den cualkier projecto di reforestacion. Mester remarca cu DLVV no tin un lista specifico di matanan local cu ta wordo promociona pa ser planta, per mas bien DLVV Santa Rosa ta reconoce e importancia di tur mata local cu di un forma of otro por contribui na bienestar di e flora y muy especialmente e fauna di Aruba. Palonan por tin un preferencia pasobra pa medio di nan biomassa mas grandi, por ofrece mas na e fauna local. Ademas DLVV Santa Rosa su experto encarga cu e Seccion di Naturaleza, no ta mira e nececidad di traha cu un lista specifico ya cu tin literatura, manera e buki di Sr. De Freitas publica na 1996, ta duna un amplio descripcion di tal mata y palonan. Es mas, DLVV Santa Rosa ta recomenda pa si tin un espacio di por lo menos 25 m2, pa cerca esaki pa protection contra herbivoronan. Cierto situacion delicado cu nos naturaleza mester enfrenta ta matanan invasivo manera Neem cual ta un mata toxico pa otro matanan y cual ta recomendabel pa wordo elimina. Un aspecto importante pa aporta na e desaroyo di nos flora, ta pa laga naturalesa mes tuma encargo di kiko lo crece. E parti interesante y ventahoso di e strategia aki ta, cu por ricibi datos di e sortonan di mata of palo cu lo sobrevivi e Cambio Climatico.
Por ripara, cu den Caribe ya caba esaki a aumenta e severidad di secura cu 15 pa 17% y su extento espacial 7% abou di secura breve y 20% abou di secura severo, (Herrera et al, 2018). Aruba lo cay abou di esun di 20%. Si un persona ta desea berde instante den su cura of tereno, DLVV ta conseha pa pega un trankera di Cadushi, simembargo mester tene cuenta cu e Cadushi ta menciona den e Landsbesluit bescherming inheemse flora en fauna, mira www.gobierno.aw, ariba cua articulo 6 lid 2 di e Natuurbeschermingsverordening ta aplicabel.
Con pa planta y mantene e matanan local:
Pa por hana mas mata pa replanta na fin di secura por stek y pega ariba otro anto e mes lo coy rais y sigui crece. Tur otro strategia lo encera:
Colleccion y almenacion di simiya di mata local, nan siembra, mantencion den un contenedor te cu nan ta apto pa planta, seleccion di area di plantacion, cobamento di buraco of construccion di un baki, planta y dunanan bon awa y planta na mas cu 3 m di otro, mester iriga e matanan semanalmente pa dos aña largo. Na Aruba, awa ta yobe poco y e otro fuentenan ta mas caro atrobe y scars, pero por semper opta pa busca awa di dam of usa awa condensa colecta for di airco.